Tekst: Jill Ehrat, Foto’s: Estefano Onatrac

Ben je geïnspireerd door schilderijen en beelden met een impressionistisch effect? Dan zou dit creatieve project iets voor jou kunnen zijn: Pas de zogenaamde “ICM”-techniek toe en ontdek de schoonheid van bewust toegepaste bewegingsonscherpte. Want dat is precies wat er gebeurt bij ICM (Intentional Camera Movement): je beweegt en draait je camera tijdens de belichting, laat de compositie aan het toeval over en dompelt je onderwerp in schilderachtige bewegingsonscherpte.

Voor dit fotoproject heb je geen te speciale uitrusting nodig – met een camera, groothoeklens en – indien nodig – een grijsfilter kun je direct aan de slag gaan. Leer op de volgende pagina’s welke onderwerpen zich bijzonder goed lenen voor deze techniek en hoe je minstens een handvol goede resultaten kunt behalen om deze later in Photoshop samen te voegen. Fotograaf Andrew Gray laat je zien waar je op moet letten en hoe je met behulp van meerdere opnames en het samenvoegen in Photoshop een ogenschijnlijk momentopname met een impressionistische sfeer creëert.

De set-up

Moeilijkheidsgraad: Gemiddeld
Tijdsinvestering: 2 uur
Wat je nodig hebt:
– DSLR of CSC
– 6-stops grijsfilter (niet persé)
– Groothoeklens (50 mm of korter)
– Goede beweeglijkheid van de pols
– Photoshop

Handmatig fotograferen
Zorg ervoor dat niets je beweging en het draaien van de camera beperkt. Houd de camera, indien mogelijk, met slechts één hand vast. Als dit te ongemakkelijk is, ondersteun dan desnoods met de andere hand.

Gebruik van een polsband
Camera’s kunnen zwaar zijn, zelfs systeemcamera’s. Gebruik daarom een polsband om je camera tijdens de snelle bewegingen veilig te houden en neem regelmatig pauzes om je gewrichten en spieren niet te overbelasten.

Gebruik van een groothoeklens
De keuze van de lens is, zoals altijd, afhankelijk van het onderwerp. Terwijl je met een korte brandpuntsafstand mooie en grote bewegingen kunt maken zonder het onderwerp ‘kwijt te raken’, laat een middelgrote tot lange brandpuntsafstand slechts kleine bewegingen binnen de scène toe.

Gebruik van een grijsfilter (niet persé)
Bevestig een grijsfilter voor je lens of combineer een lage ISO-waarde (bijvoorbeeld ISO 50) en een klein diafragma (bijvoorbeeld f/22) om de sluitertijd te verlengen.

Intensieve kleur
Breng kleur in je foto’s om hun schilderachtige karakter te versterken en ze een intensere uitstraling te geven. Gebruik de kleuren om een verhaal te vertellen en de onderwerpen inhoudelijk te verankeren, bijvoorbeeld door een warme oranje of rode tint toe te voegen om je onderwerp in een zonsondergangsfeer te hullen, of blauw en groen om onderwerpen aan zee te benadrukken.

Je kunt de kleur in het beeld op verschillende manieren aanpassen, bijvoorbeeld door de ‘kleurtemperatuur’ in Lightroom aan te passen of door een aanpassingslaag ‘Kleurtoon/Verzadiging’ toe te voegen in Photoshop.

Geschikt onderwerp vinden
Zoek naar een hoofdonderwerp met duidelijke contouren – bijvoorbeeld een enkele boom op een veld of een gebouw met een expressieve vorm. Contrasterende scènes werken over het algemeen goed. Heb je een geschikt onderwerp gevonden, plaats dan het ND-filter voor de lens.

Instellingen kiezen
Selecteer de handmatige modus van je camera, beoordeel de lichtomstandigheden en pas de instellingen dienovereenkomstig aan. De sluitertijd moet lang genoeg zijn om beweging vast te leggen (niet korter dan 1/5 seconde). Stel een lage ISO-waarde in (bijvoorbeeld ISO 100). Je belangrijkste variabele zal het diafragma zijn, dus gebruik dit om de belichting te regelen.

Scherpstellen?
Scherpstelling speelt bij deze opnametechniek geen grote rol. Stel eerst scherp op je hoofdonderwerp, maar maak je geen zorgen over de scherptediepte. Of je nu het beeld opneemt met een diafragma van f/2.8 of f/16, het zal in de belangrijke gebieden scherp genoeg zijn om mee te werken.

Camera bewegen en afdrukken
Er zijn geen vaste regels voor het pannen en bewegen van de camera. Vertrouw op je intuïtie, beweeg de camera gelijkmatig en probeer tijdens de belichting niet plotseling te stoppen.

Veel opnamen maken
Een mooi resultaat vergt wat oefening, uithoudingsvermogen en experimenteerplezier. Maak veel foto’s en controleer deze op het scherm. Als je onderwerp sterke bewegingen bevat, ben je op de goede weg.

Bewegingen variëren
Zijn de resultaten te zacht en wazig? Probeer dan schokkerige bewegingen om meer details te krijgen. Is het tegenovergestelde het geval, maak dan zachtere bewegingen.

De nabewerking

Foto’s selecteren

Bekijk je opnamen en bedenk welke goed geschikt zijn om te combineren of te mengen. Kies vier tot vijf beelden met interessante vormen en het onderwerp in variabele aanwezigheid om verder te bewerken.

Basiscorrecties
Verminder eerst – indien aanwezig – ISO-ruis, verwijder ongewenste lichtvlekken en schaduwen. Pas ook de kleurtemperatuur aan naar jouw smaak.

Foto’s openen in Photoshop
Eenmaal in Photoshop, richt je de lagen grof uit met het ‘Verplaatsgereedschap’, zodat de belangrijkste elementen dicht bij elkaar liggen. Om dit te vergemakkelijken, verlaag je de dekking van de lagen of verander je de mengmodus naar ‘Vermenigvuldigen’.

Mengmodi uitproberen
Welke mengmodus het beste werkt, hangt af van je onderwerp. Experimenteer en ontdek wat het beste bij jouw smaak past. Favorieten: ‘Verdonkeren’, ‘Vermenigvuldigen’, ‘Oplichten’, ‘Bedekken’ en ‘Zacht licht’.

Beeld balanceren
Ongeacht de mengmodus die je gebruikt, het kan zijn dat er delen van het beeld zijn die je meer wilt verbergen of onthullen. Gebruik hiervoor laagmaskers en speel met de dekking. Belangrijk: werk niet-destructief!

Creatieve afwerking
In de laatste stap gaat het om het aanpassen of veranderen van de kleur. Een optie is om een nieuwe laag te maken, deze met een kleur te vullen, de mengmodus ‘Kleurtoon’ te kiezen en de dekking naar wens aan te passen. Voor een nog abstracter effect kun je de lagen samenvoegen tot een nieuwe laag, de mengmodus instellen op ‘Oplichten’ of ‘Verdonkeren’, en het beeld schalen en draaien.